Water is cruciaal voor het functioneren van de Rotterdamse haven, onder andere als grondstof en koeling voor de industrie en als transportader voor de logistiek. Maar de staat van het water verandert en dat heeft gevolgen voor de haveninfrastructuur, -industrie en -logistiek. SmartPort heeft kennisinstituut Deltares in kaart laten brengen wat kansrijke maatregelen zijn voor het havenbedrijfsleven om zich hierop voor te bereiden.

De staat van het water verandert

Onder invloed van regelgeving, veranderend gebruik, klimaatverandering en ingrepen in de infrastructuur verandert “de staat van het water”. Dit heeft gevolgen voor transport over water, waterkwaliteit, waterbeschikbaarheid, waterveiligheid en wateroverlast. Wat betekent dit voor de havenindustrie? En wat kunnen bedrijven doen om zich hierop voor te bereiden? Dat heeft Deltares uitgezocht in een verkennende studie naar de wateruitdagingen voor de Rotterdamse haven, ter voorbereiding op de SmartPort Summit 2024 met als thema “Water & de Haven”. Download het document hier

Korte en lange termijn uitdagingen voor de haven

De verkenning noemt meerdere watergerelateerde uitdagingen voor de haven op korte termijn. Zo heeft de binnenvaartlogistiek al beperkingen ervaren in de bevaarbaar­heid als gevolg van de variatie in rivierwaterstanden, bijvoorbeeld tijdens de droge zomers van 2018 en 2022. Ten aanzien van waterkwaliteit moeten alle waterlichamen in Nederland volgens de Kader­richtlijn Water (KRW) eind 2027 voldoen aan de strengere doelstellingen voor biologische kwaliteit, chemische kwaliteit en watertemperatuur. Verder kan in droge perioden met lage rivierafvoeren de waterbeschikbaarheid onder druk komen te staan.

In alle thema’s zijn er uitdagingen die het gevolg zijn van klimaatverandering en zeespie­gelstijging. Voor beide geldt dat er over de richting van de veranderingen over het algemeen een eendui­dig beeld bestaat (zoals drogere zomers, nattere winters en een stijgende zeespiegel), maar dat er juist veel onzekerheid is over de mate waarin deze veranderingen optreden. “Daarom is het aan te raden om, waar mogelijk, een aanpak te kiezen waarbij investeringen relatief eenvoudig aanpasbaar of (extra) te beschermen zijn als klimaatverandering en zeespiegelstijging daar in een later stadium aanleiding toe geven.”, aldus Ferdinand Diermanse, overstromingsexpert Deltares.

Kansrijke maatregelen voor de haven en bedrijfsleven

De verkenning laat zien dat er diverse kansrijke maatregelen zijn om de haven voor te bereiden op deze veranderingen. Dit betreft maatregelen die bedrijven en het Havenbedrijf Rotterdam zelf kunnen overwegen alsmede maatregelen die buiten de invloedssfeer van de haven liggen, maar wel gevolgen hebben voor de haven. Zo kunnen bedrijven zelf nadenken over het aanpassen van de inzet van de binnenvaartvloot en beladingsgraad op veranderende rivierafvoeren of het zuiniger en schoner omgaan met water in industriële processen. Daarnaast zijn er nationale en regionale onderzoeks- en uitvoe­ringsprogramma’s die zich buigen over de grotere keuzes voor de inrichting van het watersysteem.

Hoe verder?

SmartPort beoogt met deze verkenning het bewustzijn voor watergerelateerde ontwikkelingen in het havenbedrijfsleven te vergroten, zodat zij zich kunnen voorbereiden en dit meenemen in hun operatie en (investering)beslissingen. SmartPort is en blijft betrokken bij pre-competitieve kennisontwikkeling op dit thema om bedrijven hierbij te helpen.

Bijvoorbeeld via onderzoek naar effecten, maatregelen en tools voor klimaatbestendig achterlandtransport, onder andere via de Digital Twin Vaarwegen en het EU-project CLARION. Of door onderzoek naar de verwachte implicaties van de Kaderrichtlijn Water (KRW) en collectieve handelingsopties voor de havenindustrie in samenwerking met Deltalinqs.

Interesse of meedoen?

Heb je vragen over deze verkenning, interesse in bovenstaande samenwerkingen of ideeën voor nieuwe kennis- en innovatieontwikkeling? Neem dan contact op met Wiebe de Boer (coördinator Roadmap Futureproof Port Infrastructure bij SmartPort).