Milieuruimte
Milieuruimte
De impact van energietransitie scenario’s op stikstof, geluid en omgevingsveiligheid voor het brandstoffen- en chemiecluster in de Rotterdamse haven
TNO berekende wat de toekomstscenario’s voor de Rotterdamse haven gaan betekenen voor stikstofemissie, geluidsproductie en de omgevingsveiligheid. Niet in alle scenario’s wordt de haven vanzelf schoner, stiller en veiliger, maar er is handelingsperspectief om tijdig maatregelen te treffen.
Iedereen wil een schoner, stiller en veiliger brandstoffen- en chemiecluster in Rotterdamse haven. Maar wat is in de vier toekomstscenario’s voor de Rotterdamse haven de verwachte impact van dit cluster op de leefomgeving zonder aanvullende maatregelen? En wat kunnen bedrijven, beleidsmakers en toezichthouders doen om eventuele negatieve effecten terug te dringen? Dat zijn de onderzoeksvragen voor dit SmartPort onderzoek.
Research
Voor elk van de 4 toekomstscenario’s van het Havenbedrijf Rotterdam maakten de onderzoekers een inschatting van de omvang van de processen die daarvoor nodig zijn, op basis van de huidige beschikbare technologie. Op basis daarvan is berekend wat de verwachte effecten zijn voor stikstofemissies, geluidproductie en omgevingsveiligheid. Tevens is gekeken welke maatregelen partijen kunnen nemen om deze effecten te reduceren.
De toekomstscenario’s die uitgaan van groei in de grondstoffenstromen en een inzet op CO2–reductie (Connected Deep Green en Wake Up Call) leiden volgens het onderzoek tot een toename in emissies van stikstofoxiden en geluid tot boven het huidige niveau. In de andere scenario’s (Regional Well-Being en Protective Markets) is er waarschijnlijk een afname. Voor omgevingsveiligheid kunnen de effecten van de energietransitie in alle toekomstscenario’s zowel positief als negatief uitvallen. Tegenover de afname van de risico’s bij de opslag van fossiele brandstoffen (zoals LNG), staat namelijk een toename van nieuwe risico’s door de introductie van nieuwe energiedragers.
Opportunities
Met aanvullende maatregelen kunnen de emissies in alle scenario’s omlaag, zelfs tot (ver) onder het huidige niveau. Om stikstofoxiden te verminderen, valt te denken aan een vérgaande elektrificatie van processen en de inzet van DeNoX-installaties, die via een katalysator een groot deel van de stikstofoxides uit rookgassen verwijderen.
Aan geluidsreductie kan gewerkt worden in het ontwerp van nieuwe installaties, in de overdracht (bijvoorbeeld door afscherming) en bij de ontvanger – denk aan gevelisolatie. Hiermee kan men bij ontwerp, vergunningen en ruimtelijke ordening al rekening houden.
Voor de omgevingsveiligheid zijn de grootste uitdagingen de verlading en opslag van waterstof, en het vervoer, de opslag en het kraken van ammoniak. Deze risico’s moeten we zien te beheersen met wet- en regelgeving, vergunningen, slimme keuzes van locaties en veiligheidssystemen en -maatregelen.
Als de haven en industrie tijdig maatregelen nemen en nieuwe technologieën ontwikkelen én toepassen, beperkt dat de negatieve effecten voor de leefomgeving, soms zelfs tot onder het huidige impactniveau.
Challenges
De scope van dit onderzoek was beperkt. Het richtte zich specifiek op het brandstoffen- en chemiecluster. Sectoren als transport en elektriciteitsproductie zijn niet meegenomen in het onderzoek. En er is nog veel onzeker over de energietransitie. Welk scenario wordt het? Met welke snelheid zullen technologische ontwikkelingen elkaar opvolgen?
Het onderzoek schetst daarom vooral een indicatief beeld. Als we meer weten over nieuwe installaties en de locaties daarvan, kunnen de inschattingen worden aangescherpt.
Daarnaast zijn de ontwikkelingen in andere sectoren in en om de haven van belang voor de milieubelasting. Het totaaleffect kan daarom anders uitpakken. Thema’s buiten de scope van dit onderzoek kunnen beperkend zijn voor de gebruiksruimte: water- en bodemkwaliteit, bijvoorbeeld. Denk ook aan zeer zorgwekkende stoffen (ZZS). Dit zijn allen onderwerpen voor vervolgonderzoek.
Impact
De doorberekeningen en stroomschema’s uit dit onderzoek onderstrepen dat – ondanks de onzekere toekomst – actie nodig is om te zorgen voor een schonere, stillere en veiligere haven in de toekomst. Ondanks de grote onzekerheden in de scenario’s en de ontwikkeling van de technologie, kunnen de partijen in de haven nu al nadenken over de ruimtelijke inrichting van het havengebied, fysieke maatregelen en eisen aan vergunningen voor een schone en veilige leefomgeving in en om de haven.
Partners
DCMR, Deltalinqs, gemeente Rotterdam, Havenbedrijf Rotterdam, Provincie Zuid-Holland, SmartPort, TNO
Looptijd
Februari – december 2023
Dit project is onderdeel van de roadmap Futureproof Port Infrastructure. Voor meer informatie over dit project of deze roadmap, neem contact met ons op.
Download visuals
