Een agenderend whitepaper over Data delen

Voor de Rotterdamse haven en haar logistieke partners is het delen van data steeds belangrijker. Digitalisering maakt een snelle ontwikkeling door. Dat kan niet zonder kennis van data en datadeling. Door data goed en veilig te delen, maken de we de havenlogistiek efficiënter, betrouwbaarder en duurzamer. 

Toenemende aandacht voor verdergaande optimalisatie in logistieke ketens gecombineerd met technische ontwikkelingen als Internet of Things, autonoom vervoer, 3D printen en de toenemende aandacht voor cyberveiligheid maken duidelijk dat niemand meer om datadelen heen kan. Maar maken we er optimaal gebruik van in het Rotterdamse havengebied en op welke terreinen is nog winst te boeken?  

Research 

Onderzoekers van CGI en de Universiteit Twente deden deskresearch en hielden interviews met 15 bedrijven en een zevental experts in de logistieke ketens, om in beeld te brengen in hoeverre zij actief zijn met datadelen. Zij brachten hun bevindingen samen in een agenderend whitepaper. Grofweg zijn er drie vormen van datadelen: 

• Bilaterale datadelen: datadelen tussen organisaties middels directe systeemkoppelingen 
• Datadelen via een centraal platform/hub: datadelen doordat partijen koppelen aan een centraal platform dat ook koppeling met andere partijen heeft 
• Federatief datadelen: datadelen door deze, na expliciete toestemming, geautomatiseerd bij de bron op te halen 

Uit de interviews blijkt dat veel bedrijven behoefte hebben aan informatie over elk van deze drie vormen. Veel interactie in de keten gaat nog via e-mail en met tussenkomst van medewerkers (mens-systeem interactie) en veel lading-informatie staat zelfs nog op papier. Dit terwijl systeem-systeem interactie logistieke processen veiliger maakt en versnelt, mits men weet hoe ermee te werken. Veel bedrijven hebben nu nog onvoldoende deskundigheid in huis op het gebied van data en het delen ervan.  

Een helder stappenplan kan helpen om een start te maken met datadelen. De wens leeft om bij te dragen aan een digitaal adequate keten, die gebruikmaakt van de beschikbare data van alle betrokken partners (opdrachtgevers, leveranciers en klanten) en andere partijen in het ecosysteem. Daarvoor zijn goede definities onmisbaar, zodat iedereen dezelfde taal spreekt. De ETA (Estimated Time of Arrival) van een zeeschip kan voor het Loodswezen de aankomst op de opstaplocatie zijn, voor de sleepdienst het moment van vastmaken van de sleepkabels. Als alle partijen de betekenis van de data kennen in real life, kan er adequaat mee gewerkt worden. 

Impact

Als bedrijven hun data delen met logistieke partners, leidt dat tot een slimmere, betere en ‘groenere’ keten. Op basis van de interviews worden de volgende adviezen gegeven: 

1. Werk aan ‘digitale bewustwording’ in je eigen organisatie. Wie de laatste digitale ontwikkelingen kent en ermee kan werken, is beter in staat een strategische koers te varen. 
2. Denk in processen, niet in techniek. Van welke processen maakt jouw organisatie deel uit? Kun je daar data van anderen goed in gebruiken? Inzicht in de te delen data vanuit andere partijen is daarbij natuurlijk essentieel.
3. Breng eerst je eigen datahuishouding op orde. Hoe worden de data verzameld, wat is de betrouwbaarheid? Zorg dat je werknemers hebt die ermee kunnen werken en dit waarborgen.
4. Grijp de innovatiekansen die er zijn, begin met datadelen. Haak aan bij de federatieve datadeling concepten die ontwikkeld worden in Nederland en de EU. Deze programma’s bieden een kans om actief mee te doen in deze vernieuwing.
5. Doe het niet alleen, werk samen met andere partijen. Bijvoorbeeld met keten- of technologiepartners binnen een lopend innovatieprogramma. Zoek de connectie met kennisinstellingen: afstudeerders en stagairs bieden een goede manier om actiever te worden met datadelen! 

Opportunities 

Bedrijven die up-to-date zijn met datadelen kunnen veel nauwkeuriger hun strategische koers bepalen. Goed inzicht in de data van anderen kan jouw eigen business of organisatie gefundeerd verder helpen. Bovendien wordt data betrouwbaarder naarmate meer bedrijven er goed mee om weten te gaan. Daar heeft iedereen in de sector baat bij. Het whitepaper zet op een rij waarin datadelen bedrijven verder kan helpen en welke risico’s gezamenlijk kunnen worden afgedekt. 

Challenges 

Veel bedrijven weten onvoldoende over datadelen om er optimaal en veilig gebruik van te maken: er is nu nog te vaak sprake van angst om data te delen, uit onwetendheid over de mogelijkheden. Niet zonder reden: als het omgaan met de eigen data nog niet op orde is, levert dat ook onbetrouwbare data op in de keten waarmee ze gedeeld worden. Er is dus zeker nog veel terrein te winnen op dit vlak. 

Partners 

SmartPort gaf aan CGI Nederland en Universiteit Twente de opdracht om het whitepaper over datadelen binnen de havenlogistiek te schrijven. Het onderzoek is tot stand gekomen door interviews met meer dan 20 bedrijven en experts in de logistieke ketens: ECT, Topsector Logistiek, Portbase, Ministerie van Infrastructuur & Waterstaat, digiGO, iShare, Van Berkel, TNO, Loodswezen, UTURN, ECT, Kotug, TLN, SUTC, Grolsch, Kühne+Nagel, Total Produce, Vopak, DILOG, Poort8, NPRC, het Havenbedrijf Rotterdam, Anthony Veder en Erasmus Universiteit Rotterdam. 

Looptijd

juni – oktober 2022

Download Whitepaper Datadelen (NL)

Download White paper Data sharing (EN)

Dit project is onderdeel van de roadmap Smart Logistics. Voor meer informatie over dit project of deze roadmap, neem contact met ons op.