De Rotterdamse haven is in transitie. Dit heeft onder andere gevolgen voor de omvang, aard en richting van goederenstromen in de haven en daarmee op de logistiek. Door het toenemende personeelstekort bij bedrijven in de haven is het de vraag of het logistieke systeem het transitietempo kan bijbenen. Als grootste logistieke knooppunt van Europa moet de Rotterdamse haven voorbereid zijn op de toekomstige uitdagingen. Het personeelstekort, onder andere veroorzaakt door trends als vergrijzing en onvoldoende nieuwe aanwas heeft nu al een negatieve impact op de vervoerscapaciteit en dit probleem zal naar verwachting in de toekomst alleen maar groter worden. Het toenemende tekort aan binnenvaartschippers en vrachtwagenchauffeurs zal een groot effect hebben op de bereikbaarheid van de Rotterdamse haven.
Welke veranderingen in het personeelsbestand kunnen we nog verwachten? En wat is de verwachte impact van het veranderende personeelsbestand in de binnenvaart en wegvervoer, op de capaciteit van deze modaliteiten voor de Rotterdamse haven richting 2030 en 2050? Maar vooral: welke acties kunnen en moeten in gang gezet worden om de bereikbaarheid van de Rotterdamse haven te waarborgen? Deze vragen onderzoekt Erasmus UPT in opdracht van SmartPort. Het volledige rapport is hier te downloaden.
Personeelstekort binnenvaart en wegvervoer
Uit het onderzoek blijkt dat de impact van het personeelstekort op de binnenvaart en het wegvervoer op de Rotterdamse haven groter is dan verwacht. Enerzijds is (landelijke) vergrijzing een trend die de komende jaren zal voortzetten. Anderzijds toont dit onderzoek dat demografische ontwikkelingen ook leiden tot ontgroening, ofwel studentaantallen voor studies gerelateerd aan de transportsector zijn sterk aan het dalen op zowel mbo- als hbo-niveau.
Middels interviews met bedrijven uit de logistieke sector en een workshop met behoeftestellers zijn een aantal interessante bevindingen opgehaald. Zo blijkt dat de inzetbaarheid van personeel aan het veranderen is. Werkprivébalans wordt steeds belangrijker en werknemers willen meer ruimte om zich te ontplooien. Om openstaande vacatures op te vangen krijgen huidige werknemers meer taken of verantwoordelijkheden. Uit de interviewronde kwam naar voren dat hoge werkdruk, lange wachttijden en onregelmatige werktijden leiden tot een toename van verzuim en burn-out klachten.
Bereikbaarheid Rotterdamse haven
Als het personeelstekort doorzet en er geen oplossingen worden ingezet, verwachten de onderzoekers dat de bereikbaarheid van de Rotterdamse haven zal verslechteren. Niet de beperkte capaciteit op de terminals zal dan leidend zijn, maar de beperktere capaciteit bij wegvervoerders en binnenvaartondernemers.
Mogelijke oplossingsrichtingen
In alle scenario’s voor 2050 van het Havenbedrijf Rotterdam wordt verwacht dat de container op- en overslag zal toenemen. Om deze verwachte toename in containeroverslag te voorzien in een tijd van krapte op de arbeidsmarkt, zijn innovatieve logistieke concepten en oplossingen nodig. Tijdens de interviews en een workshop zijn verschillende oplossingsrichtingen opgehaald. Deze zijn onderverdeeld in vijf categorieën: veranderingen in het personeelbestand aanbrengen, de efficiëntie van voertuigen opvoeren, personeel anders inzetten, beter plannen en slimmer werken. Onder slimmer werken valt onder andere het toepassen van technologische ontwikkelingen waaronder digitalisering, automatisering en kunstmatige intelligentie. Het succes van deze oplossingen is deels afhankelijk van de sociale transitie. De vaardigheden en beroepsprofielen van de werkzame personen in de binnenvaart en het wegvervoer moeten veranderen om deze oplossingen te kunnen implementeren. Alle oplossingsrichtingen worden uitgebreid besproken in het rapport.
Vervolg en meer informatie
Het is van belang om de onderzoeksresultaten van dit onderzoek door te rekenen, omdat de personeelstekorten in de binnenvaart en het wegvervoer urgenter zijn dan verwacht. Daarnaast kan het toepassen van bepaalde oplossingsrichtingen leiden tot verschillende scenario’s richting 2050. Om te bepalen welke (combinatie van) oplossingen voor de haven van Rotterdam het meest kansrijk zijn, is meer onderzoek nodig.
Voor meer informatie over dit project of aansluiten bij mogelijk vervolgonderzoek? Neem contact op met Noah Verel, projectontwikkelaar bij SmartPort of Rosanne van Houwelingen, onderzoeker haveneconomie bij Erasmus UPT, Centre for Urban, Port and Transport Economics. Tijdens het ochtendprogramma van de SmartPort Summit op 23 november worden de resultaten van dit onderzoek uitgebreid gepresenteerd. Je kunt je hier kosteloos aanmelden.
Bron foto: Danny Cornelissen, Het Havenbedrijf Rotterdam.
